در دنیای پیچیده لجستیک و حمل و نقل، دانستن حجم کالاها و نحوه محاسبه آنها میتواند به یک شرکت کمک کند تا هزینهها را کاهش دهد، فضای انبار را بهینه و فرایندهای گمرکی را تسهیل کند. CBM بهعنوان واحد اندازهگیری در این زمینه شناخته میشود که نهتنها در تعیین هزینههای حمل و نقل و حقوق گمرکی اهمیت دارد، بلکه در مدیریت موجودی و بهبود عملیات لجستیکی نقش اساسی ایفا میکند. در این مقاله مفهوم CBM، نحوه محاسبه آن و تأثیرات آن در حمل و نقل بینالمللی و مقررات گمرکی را بررسی خواهیم کرد. با «تاو» همراه باشید تا بیشتر درباره این موضوع بیاموزید.
CBM چیست؟
CBM، مخفف «Cubic Meter»، به معنی مکعبمتر، و واحدی برای اندازهگیری حجم است که در زمینههای حمل و نقل، لجستیک و انبارداری کاربرد فراوانی دارد. درواقع،CBM نشاندهنده مقدار فضایی است که یک محموله اشغال میکند.
اهمیت CBM در حمل و نقل و لجستیک
- محاسبه هزینهها: CBM به شرکتها کمک میکند تا هزینههای حمل و نقل را براساس حجم واقعی کالا محاسبه کنند و این موضوع در حمل و نقل دریایی و هوایی بسیار مهم است.
- بهینهسازی فضای انبار: محاسبه CBM به مدیران انبار کمک میکند تا فضای موجود را بهتر مدیریت کرده و از ظرفیت انبار بهشکل بهینه استفاده کنند.
- انتخاب روش حمل و نقل: دانستن حجم محموله میتواند به تعیین بهترین روش حمل و نقل (زمینی، دریایی یا هوایی) کمک کند.
نحوه محاسبهCBM
برای محاسبه CBM، کافی است طول، عرض و ارتفاع بسته را اندازه بگیرید و آنها را با هم ضرب کنید:
CBM= طول (متر)× عرض (متر) × ارتفاع (متر)
- اطمینان حاصل کنید که تمامی ابعاد به متر تبدیل شدهاند. اگر ابعاد به سانتیمتر یا دیگر واحدها باشند، باید ابتدا آنها را به متر تبدیل کنید.
- اگر چندین بسته دارید،CBM هر بسته را محاسبه کرده و سپس مقادیر را با هم جمع کنید تا کل حجم محموله را به دست آورید.

نقش CBM در مدیریت موجودی
نقش CBM در مدیریت موجودی بسیار حیاتی است و به شرکتها کمک میکند تا بهینهترین روشهای ذخیرهسازی و حمل و نقل را انتخاب کنند. جنبههای کلیدی نقش CBM در مدیریت موجودی عبارتاند از:
- بهینهسازی فضای انبار: CBM به مدیران انبار کمک میکند تا حجم واقعی کالاها را محاسبه کرده و فضای موجود را بهینهتر استفاده کنند. این ابزار به ایجاد چیدمان مناسبتر در انبار و قراردادن کالاها بهگونهای که دسترسی به آنها آسانتر باشد، کمک میکند و درنهایت زمان برداشت و انبارکردن را کاهش میدهد.
- مدیریت هزینهها: استفاده از CBM به شرکتها این امکان را میدهد که هزینههای حمل و نقل را براساس حجم واقعی محمولهها محاسبه و از روشهای ناکارآمد جلوگیری کنند. همچنین، تخمین دقیق حقوق گمرکی براساس حجم کالاها به شرکتها کمک میکند تا هزینههای اضافی را کاهش دهند.
- پیشبینی تقاضا: CBM به شرکتها کمک میکند تا تحلیلی دقیق از تقاضا و حجم موجودی در انبار داشته باشند و به این ترتیب از مازاد موجودی جلوگیری کنند. این پیشبینیها مدیران را قادر میسازد تا بهسرعت به تغییرات بازار پاسخ دهند و از افت موجودی در زمانهای بحرانی جلوگیری کنند.
- بهبود فرایندهای لجستیک: CBM اطلاعات ضروری را برای انتخاب روش حمل و نقل مناسب (زمینی، دریایی یا هوایی) فراهم میکند. دانستن حجم محموله به شرکتها کمک میکند تا زمان بهتری برای حمل و نقل و تحویل برنامهریزی کنند و به رضایت بیشتر مشتری دست یابند.
- تحلیل و بهبود عملکرد: تجزیهوتحلیل CBM به شرکتها امکان میدهد تا عملکرد انبار و فرایندهای لجستیک خود را بررسی کرده و نقاط قوت و ضعف را شناسایی کنند. این اطلاعات به بهبود مستمر فرایندها و افزایش کارایی در عملیات لجستیکی کمک میکند.
کاربرد CBM در حمل و نقل بینالمللی
CBM در حمل و نقل بینالمللی کاربرد بسیار مهمی دارد و به شرکتها و سازمانها کمک میکند تا تصمیمات بهتری در زمینه حمل و نقل کالاها اتخاذ کنند. جنبههای کلیدی نقش CBM در حمل و نقل بینالمللی عبارتند از:
- تعیین هزینههای حمل و نقل: CBM به شرکتها کمک میکند هزینههای حمل و نقل را براساس حجم واقعی کالا محاسبه کنند، که در حمل و نقل بینالمللی معمولاً براساس وزن یا حجم محموله تعیین میشود. این اطلاعات به شرکتها امکان میدهد تا بودجه خود را بهینهتر مدیریت کنند.
- انتخاب روش حمل و نقل مناسب: با دانستن CBM، شرکتها میتوانند روش حمل و نقل مناسب را انتخاب کنند. برای مثال، کالاهای با حجم بالا معمولاً به حمل و نقل دریایی نیاز دارند، درحالیکه کالاهای کوچکتر میتوانند از حمل و نقل هوایی استفاده کنند.
- مدیریت موجودی و انبارداری: CBM به مدیران کمک میکند تا فضای انبار را بهتر مدیریت کنند و کالاها را بهشکلی ذخیره کنند که دسترسی به آنها آسانتر باشد. این موضوع زمان برداشت و انبار کردن را کاهش میدهد.
- تحلیل و برنامهریزی تقاضا: CBM به شرکتها در تحلیل تقاضا و حجم کالاهای مورد نیاز کمک میکند و به این ترتیب مدیران میتوانند پیشبینیهای دقیقی از تقاضا انجام دهند و از مازاد یا کمبود موجودی جلوگیری کنند.
- تطابق با مقررات گمرکی: CBM در تطابق با مقررات گمرکی بسیار مهم است؛ زیرا بسیاری از کشورها حقوق و عوارض گمرکی را براساس حجم محموله محاسبه میکنند. این اطلاعات به شرکتها کمک میکند تا تخمین دقیقی از هزینههای گمرکی داشته باشند و روند ترخیص کالا را تسریع کنند.

نحوۀ CBM در روشهای مختلف حمل و نقل
در حمل و نقل بینالمللی، CBM و وزن کالا از عوامل اصلی تعیین هزینه حمل هستند. در هر روش حمل و نقل، معادل وزن برای یک CBM متفاوت است که عبارتاند از:
- حمل هوایی: در حمل و نقل هوایی هر CBM معادل 167 کیلوگرم است.
- حمل جادهای: در حمل و نقل جادهای معمولاً هر CBM معادل 333 کیلوگرم در نظر گرفته میشود.
- حمل ریلی: در حمل و نقل ریلی، اغلب هر CBM معادل 333 کیلوگرم در نظر گرفته میشود، اما ممکن است براساس اپراتورها و مسیرها متفاوت باشد.
برای تعیین هزینه حمل، وزن واقعی و حجم محاسبهشده (براساس CBM) با هم مقایسه میشوند. نرخ نهایی براساس عامل بزرگتر تعیین میشود که به آن وزن حجمی معادل گفته میشود. این روش به شفافیت بیشتر در تعیین هزینه حمل کمک میکند و تضمین میکند که هزینهها با توجه به استفاده بهینه از فضای حمل محاسبه میشوند.
جمعبندی
CBM بهعنوان معیاری حیاتی در حوزه لجستیک و حمل و نقل، نقشی کلیدی در بهینهسازی فرایندهای مدیریتی، کاهش هزینهها و تسهیل ترخیص کالا ایفا میکند. با استفاده از اطلاعات دقیق CBM، شرکتها قادرند هزینههای حمل و نقل را بهدقت محاسبه کرده و روشهای مناسب برای حمل و نقل کالاها را انتخاب کنند. همچنین، CBM به بهبود چیدمان انبار، مدیریت موجودی و پیشبینی تقاضا کمک میکند و به شرکتها این امکان را میدهد که بهطور مؤثرتری با مقررات گمرکی انطباق داشته باشند. درنهایت، استفاده بهینه از CBM میتواند به افزایش کارایی و رضایت مشتریان منجر شود و شرکتها را در دستیابی به اهداف تجاری خود یاری کند.