ترم FCA در واردات و صادرات
برای تجارت بین‌المللی و حمل کالا، ترم‌ها یا قاعده‌های حمل متفاوتی تدوین شده‌اند که فروشنده و خریدار طبق توافق می‌توانند یکی از آن‌ها را انتخاب کنند. در هرکدام از این قاعده‌ها، وظایف فروشنده و خریدار، مسئولیت‌های طرفین و نقطه انتقال ریسک از فروشنده به خریدار مشخص شده است. در چنین شرایطی کارشناسان حمل و خریدار و فروشنده باید با انواع ترم‌های حمل آشنا باشند تا بتوانند براساس نیازهای کالا و مبدأ و مقصد و همچنین طبق ریسک‌های موجود، بهترین اینکوترمز را انتخاب کنند. با توجه به اینکه قاعده FCA کاربرد زیادی در انواع روش‌های حمل دارد، در این مقاله از بلاگ «تاو» ترم FCA را بررسی و از وظایف فروشنده و خریدار خواهیم گفت.
ترم FCA چیست؟
ترم FCA (Free Carrier) یکی از قاعده‌های رایج در حمل‌ونقل بین‌المللی است. در این ترم مسئولیت‌ها، نحوه انتقال ریسک حمل کالا و هزینه‌های حمل بررسی می‌شود. طبق این قانون، فروشنده موظف است کالاها را به محل توافق‌شده با خریدار تحویل دهد. محل تحویل می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- بندر در حمل دریایی؛
- فرودگاه در حمل هوایی؛
- ایستگاه در حمل ریلی؛
- پایانه در حمل جاده‌ای؛
- انبار در انواع روش‌های حمل؛
- محل فعالیت حامل بار در انواع روش‌های حمل.
لازم است بدانید زمانی که فروشنده در محل تحویل، کالاها را به حامل تحویل می‌دهد، ریسک از فروشنده به خریدار منتقل خواهد شد. در این ترم، حامل بار می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- شرکت حمل‌ونقل؛
- خطوط کشتیرانی؛
- شرکت هواپیمایی؛
- شرکت حمل جاده‌ای؛
- شرکت حمل ریلی.
نکته مهمی که در ترم FCA باید به آن توجه کنید این است که فروشنده باید تمامی هزینه‌های حمل محموله را در فاکتور فروش لحاظ کند. بنابراین استفاده از این ترم به مفهوم عدم پرداخت هزینه حمل نخواهد بود.
وظایف فروشنده و خریدار در ترم حمل FCA
فروشنده و خریدار در ترم FCA وظایف و مسئولیت‌های مشخصی دارند. بنابراین کارشناسان حمل و فروشنده و خریدار باید به وظایف خود آگاه باشند تا حمل کالا بدون چالش و طبق قوانین بین‌المللی انجام شود.
وظایف فروشنده در ترم FCA
وظایف فروشنده در این ترم حمل به شرح زیر خواهد بود.
وظایف عمومی
- فروشنده باید صورت‌حساب فروش یا فاکتور را مطابق با توافق صورت‌گرفته با خریدار صادر و برای آماده‌سازی کالاها اقدام کند.
- فروشنده باید اسناد و مدارک فروش و حمل کالاها را به‌صورت فیزیکی یا به‌صورت الکترونیکی در اختیار خریدار قرار دهد.
تحویل‌دادن کالاها
- فروشنده باید کالا را به حامل یا هر فرد و شرکتی که توسط خریدار معرفی شده است، در محل تحویل مشخص‌شده در قرارداد تحویل دهد.
- فروشنده باید تحویل را در تاریخ توافق‌شده و در زمان یا بازه زمانی مشخص‌شده توسط خریدار، انجام دهد.
- اگر زمان مشخصی توسط خریدار برای تحویل کالاها تعیین نشد، فروشنده باید در بازه زمانی تعیین‌شده برای تحویل کالاها اقدام کند.
- اگر محل تحویل کالاها انبار فروشنده باشد، زمانی که محموله روی وسیله حمل تعیین‌شده توسط خریدار بارگیری شود، تحویل صورت گرفته است.
- اگر محل تحویل هر جایی غیر از انبار فروشنده باشد، زمانی که محموله از روی وسیله حمل فروشنده به‌صورت تخلیه‌نشده در اختیار خریدار قرار گیرد، تحویل صورت گرفته است.
- اگر محل تحویل دقیقی توسط خریدار در قرارداد فروش تعیین نشده باشد، چندین نقطه مکانی برای تحویل می‌توان انتخاب کرد. فروشنده باید بهترین محلی را انتخاب کند که آن را برای تحویل، مناسب می‌داند.
انتقال ریسک از فروشنده به خریدار
فروشنده تا زمانی که کالاها به خریدار تحویل داده نشده، مسئول آسیب و ازبین‌رفتن کالاها خواهد بود.
حمل و نقل بار
- فروشنده هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال خریدار برای انعقاد قرارداد حمل ندارد. باوجوداین، اگر خریدار چنین درخواستی داشته باشد، فروشنده باید اطلاعات لازم درباره ریسک کالاها و هزینه‌های مربوط به حمل را در اختیار خریدار قرار دهد.
- اگر فروشنده و خریدار به توافق رسیده باشند، فروشنده باید قرارداد حمل را با ریسک و هزینه خریدار منعقد کند.
- فروشنده باید تمامی الزامات ایمنی تا زمان تحویل کالاها به حامل را رعایت کند.
بیمه‌نامه بار
- فروشنده هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال خریدار برای عقد قرارداد بیمه و خرید بیمه‌نامه بار ندارد. باوجوداین، اگر خریدار چنین درخواستی داشته باشد، فروشنده باید اطلاعاتی شامل ریسک کالاها و هزینه‌های مربوط به بیمه کالا را در اختیار خریدار قرار دهد.
سند حمل و تحویل کالاها
- فروشنده باید با ریسک و هزینه خود، سند تحویل را برای خریدار آماده کند و در اختیار او قرار دهد.
- فروشنده باید با ریسک و هزینه خریدار، در دریافت سند حمل با خریدار همکاری کند.
- زمانی‌که خریدار به حامل دستور صدور سند حمل را می‌دهد، فروشنده باید سند حمل را دریافت و سپس در اختیار خریدار قرار دهد.
تشریفات گمرکی صادرات و واردات
- در شرایطی که نیاز باشد، فروشنده باید کلیه تشریفات گمرکی صادرات را برای حمل کالاها به مقصد انجام دهد. این تشریفات گمرکی به پروانه صادرات، گواهی ایمنی برای صادرات، بازرسی قبل از حمل و هرگونه اعتبارسنجی رسمی نیاز دارد.
- درصورتی‌که خریدار درخواست کند، فروشنده باید با ریسک و هزینه خریدار هرگونه اطلاعات یا اسناد لازم برای صادرات کالا و حمل آن را در اختیار خریدار قرار دهد.
بازرسی کالا، بسته‌بندی کالا و برچسب‌گذاری
- فروشنده باید هزینه‌های بازرسی کالا شامل بررسی کیفیت، توزین و شمارش کالاها را پرداخت کند.
- فروشنده باید با هزینه خود برای بسته‌بندی کالاها اقدام کند.
- فروشنده باید مطابق با استانداردهای کشور مبدأ و مقصد، برای برچسب‌گذاری کالاهای بسته‌بندی‌شده اقدام کند. در صورت نیاز، فروشنده باید طبق درخواست خریدار برای نصب برچسب‌های خاص و شماره‌گذاری نیز اقدام کند.
تخصیص هزینه‌ها
- تمامی هزینه‌های مربوط به کالا تا زمان تحویل آن به حامل، غیر از هزینه‌هایی که خریدار باید پرداخت کند، بر عهده فروشنده خواهد بود.
- تمامی هزینه‌های آماده‌سازی، صدور و ارائه اسناد حمل کالا بر عهده فروشنده است.
- فروشنده باید تمامی هزینه‌ها و عوارض گمرکی مربوط به صادرات کالا را انجام دهد. این مورد در شرایطی صدق می‌کند که محل تحویل بندر یا گمرک مبدأ باشد.
- اگر خریدار برای آماده‌سازی، صدور و ارسال اسناد حمل هزینه‌ای کرده باشد، فروشنده باید این هزینه‌ها را به خریدار پرداخت کند.
اعلام‌ها
فروشنده باید اعلامیه‌های لازم برای تحویل کالا و سایر موارد مشابه را صادر کند و در اختیار خریدار قرار دهد.
وظایف خریدار در ترم FCA
وظایف خریدار در ترم حمل FCA به شرح زیر است.
وظایف عمومی
- خریدار باید هزینه کالاها را مطابق با قرارداد فروش و فاکتور به فروشنده پرداخت کند.
- خریدار باید اسناد فیزیکی یا الکترونیکی مربوط به فروش و حمل کالا را از خریدار دریافت کند.
تحویل‌گرفتن بار
خریدار یا حامل بار باید در زمان یا بازه زمانی تعیین‌شده و در محل مورد توافق با فروشنده، بار را از فروشنده تحویل بگیرد.
انتقال ریسک از فروشنده به خریدار
- خریدار مسئول تمامی ریسک‌های آسیب به کالاها یا ازبین‌رفتن آن‌ها پس از تحویل‌گرفتن کالاها خواهد بود.
- خریدار باید طی اعلامیه‌ای، حامل یا متصدی حمل را به فروشنده معرفی کند.
- اگر متصدی حمل یا حامل بار در موعد مقرر برای تحویل‌گرفتن کالاها اقدام نکند، ریسک خسار‌ت‌های وارده در صورت آسیب و ازبین‌رفتن بر عهده خریدار خواهد بود.
حمل و نقل بار
خریدار باید قرارداد حمل را با ریسک و هزینه خود منعقد کند. مگر اینکه در قرارداد فروش روی عقد قرارداد حمل توسط فروشنده به توافق رسیده باشند.
بیمه‌نامه بار
خریدار هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال فروشنده برای عقد قرارداد بیمه‌نامه نخواهد داشت.
سند حمل و تحویل کالاها
- اگر فروشنده و خریدار توافق کرده باشند، خریدار باید با ریسک و هزینه خود دستورالعمل حمل را صادر و در اختیار متصدی حمل قرار دهد.
تشریفات گمرکی صادرات و واردات
- در صورت درخواست فروشنده، خریدار می‌تواند با ریسک، مسئولیت و هزینه فروشنده، برای تهیه اسناد و مدارک حمل در تشریفات صادرات به فروشنده کمک کند.
- خریدار مسئول انجام تشریفات گمرکی در گمرک‌های بین مسیر و مقصد خواهد بود. اما اگر خریدار درخواست همکاری داشته باشد، فروشنده باید با ریسک و هزینه خریدار برای تشریفات گمرکی واردات اقدام کند.
- مدارک لازم برای تشریفات گمرکی و ترخیص بار در مقصد شامل پروانه ترانزیت و واردات، گواهی ایمنی برای ترانزیت و واردات، بازرسی قبل از حمل و هرگونه اعتبارسنجی رسمی است.
بازرسی کالاها، بسته‌بندی کالاها و برچسب‌گذاری
خریدار هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال فروشنده برای بازرسی کالاها، بسته‌بندی کالاها و برچسب‌گذاری آن‌ها ندارد.
تخصیص هزینه‌ها
- تمامی هزینه‌های کالا از زمان تحویل بر عهده خریدار خواهد بود.
- خریدار باید تمامی هزینه‌هایی را که فروشنده در جریان همکاری با خریدار پرداخت کرده است تسویه کند.
- هزینه‌های ترانزیت کالا، تشریفات گمرکی در گمرک‌های بین مسیر و گمرک مقصد بر عهده خریدار است.
- اگر خریدار یا حامل بار نتوانند در زمان یا بازه زمانی مشخص‌شده بار را تحویل بگیرند، هرگونه هزینه به‌وجودآمده بر عهده خریدار خواهد بود.
اعلام‌ها
- خریدار باید نام شرکت حمل یا حامل و متصدی بار را طی اعلامیه‌ای به فروشنده اعلام کند.
- خریدار باید طی اعلامیه‌ای زمان یا بازه زمانی تحویل و محل تحویل را به فروشنده اعلام کند.
- خریدار باید روش حمل مورد استفاده توسط شرکت حمل یا حامل را به فروشنده اعلام کند.
ترم FCA در تجارت جهانی
در ترم FCA نقطه انتقال ریسک همان محل تحویل کالاها به حامل یا خریدار است. در این قاعده حمل، فروشنده و خریدار وظایف مشخصی بر عهده دارند که طبق آن‌ها باید اقداماتی را برای حمل دریایی کالا انجام دهند. در این مطلب با مفهوم ترم FCA و کلیه مسئولیت‌های خریدار و فروشنده آشنا شده‌اید. اکنون می‌دانید نقطه انتقال ریسک از فروشنده به خریدار در این ترم دقیقاً کجاست و با آگاهی بیشتری می‌توانید این ترم را برای حمل کالای وارداتی انتخاب کنید.